И-д-- пор--и - -а-о-ез-.
И д__ п_____ с м________
И д-е п-р-и- с м-й-н-з-.
------------------------
И две порции с майонеза. 0 V-------a-ta 4V r_________ 4V r-s-o-a-t- 4--------------V restoranta 4
И-т-- -ор--и пе---и н-----чки с-------а.
И т__ п_____ п_____ н________ с г_______
И т-и п-р-и- п-ч-н- н-д-н-ч-и с г-р-и-а-
----------------------------------------
И три порции печени наденички с горчица. 0 Edn- po--s-ya p--z--n- --r-o-- - -etch-p.E___ p_______ p_______ k______ s k_______E-n- p-r-s-y- p-r-h-n- k-r-o-i s k-t-h-p------------------------------------------Edna portsiya pyrzheni kartofi s ketchup.
А- о-и-а--царе--ц-.
А_ о_____ ц________
А- о-и-а- ц-р-в-ц-.
-------------------
Аз обичам царевица. 0 I -v- p----i--s-may-n--a.I d__ p______ s m________I d-e p-r-s-i s m-y-n-z-.-------------------------I dve portsii s mayoneza.
Аз о----м кра-тави-и.
А_ о_____ к__________
А- о-и-а- к-а-т-в-ц-.
---------------------
Аз обичам краставици. 0 I dv--por---i s---y-neza.I d__ p______ s m________I d-e p-r-s-i s m-y-n-z-.-------------------------I dve portsii s mayoneza.
И Вие л--о-и-а---че-ън?
И В__ л_ о______ ч_____
И В-е л- о-и-а-е ч-с-н-
-----------------------
И Вие ли обичате чесън? 0 I -r- --r-si- -ech-ni n-----c--i-s-gor--itsa.I t__ p______ p______ n_________ s g_________I t-i p-r-s-i p-c-e-i n-d-n-c-k- s g-r-h-t-a----------------------------------------------I tri portsii pecheni nadenichki s gorchitsa.
И Ви- -и ----ат- -и--ло-зе--?
И В__ л_ о______ к_____ з____
И В-е л- о-и-а-е к-с-л- з-л-?
-----------------------------
И Вие ли обичате кисело зеле? 0 I-t-- p--t----p-c--ni n--en-chk- s ---chi---.I t__ p______ p______ n_________ s g_________I t-i p-r-s-i p-c-e-i n-d-n-c-k- s g-r-h-t-a----------------------------------------------I tri portsii pecheni nadenichki s gorchitsa.
И -и--- -бичаш б--к---?
И т_ л_ о_____ б_______
И т- л- о-и-а- б-о-о-и-
-----------------------
И ти ли обичаш броколи? 0 K--v- z------u-si--ma-e?K____ z__________ i_____K-k-i z-l-n-h-t-i i-a-e-------------------------Kakvi zelenchutsi imate?
И ти -и об-ч-ш--и---?
И т_ л_ о_____ п_____
И т- л- о-и-а- п-п-р-
---------------------
И ти ли обичаш пипер? 0 I--t- -- -el-n-bob?I____ l_ z____ b___I-a-e l- z-l-n b-b--------------------Imate li zelen bob?
Die meeste van die wêreld se spreektale is toontale.
In toontale is die toonhoogte kritiek.
Dit bepaal wat die woorde of lettergrepe beteken.
Die toon behoort dus volledig aan die woord.
Die meeste van Asië se spreektale is toontale.
Voorbeelde is Chinees, Thai en Viëtnamees.
Daar is ook verskeie toontale in Afrika.
Baie van Amerika se inheemse tale is ook toontale.
Indo-Europese tale bevat meestal slegs toonelemente.
Dit geld byvoorbeeld vir Sweeds en Serwies.
Die getal toonhoogtes verskil in individuele tale.
In Chinees kan vier verskillende tone onderskei word.
Daardeur kan die lettergreep
ma
vier betekenisse hê.
Hulle is
ma
,
hennep
,
perd
en
te kere gaan
.
Dis interessant dat toontale ook ’n uitwerking op ons gehoor het.
Studies van absolute gehoor het dit bewys.
Absolute gehoor is die vermoë om tone te hoor en akkuraat te identifiseer.
In Europa en Noord-Amerika kom absolute gehoor selde voor.
Minder as een uit 10 000 mense het dit.
Met Chinese moedertaalsprekers is dit anders.
Hier het nege keer soveel mense dié spesiale vermoë.
Toe ons babas was, het ons byna almal absolute gehoor gehad.
Ons het dit gebruik om reg te leer praat.
Ongelukkig verloor die meeste mense dit later.
Toonhoogte is ook in musiek belangrik.
Dis veral waar van kulture wat ’n toontaal praat.
Hulle moet baie presies by die melodie hou.
Anders kan ’n mooi liefdeslied ’n absurde lied word!