І ---е пор-ыі мая----.
І д___ п_____ м_______
І д-в- п-р-ы- м-я-э-у-
----------------------
І дзве порцыі маянэзу. 0 U resta-an- 4U r________ 4U r-s-a-a-e 4-------------U restarane 4
І--р-------і------н----а-басы-з---р-ыца-.
І т__ п_____ с_______ к______ з г________
І т-ы п-р-ы- с-а-а-а- к-ў-а-ы з г-р-ы-а-.
-----------------------------------------
І тры порцыі смажанай каўбасы з гарчыцай. 0 A----bu-’bu fry-z -etch--am.A___ b_____ f__ z k_________A-n- b-l-b- f-y z k-t-h-p-m-----------------------------Adnu bul’bu fry z ketchupam.
Я--- ў--а--ёс-----родн-н-?
Я___ ў В__ ё___ г_________
Я-а- ў В-с ё-ц- г-р-д-і-а-
--------------------------
Якая ў Вас ёсць гародніна? 0 A--u ---’b--f------e-chu---.A___ b_____ f__ z k_________A-n- b-l-b- f-y z k-t-h-p-m-----------------------------Adnu bul’bu fry z ketchupam.
У -----с-ь--а-ы?
У В__ ё___ б____
У В-с ё-ц- б-б-?
----------------
У Вас ёсць бабы? 0 Ad-- -ul--- --y-- ketchupa-.A___ b_____ f__ z k_________A-n- b-l-b- f-y z k-t-h-p-m-----------------------------Adnu bul’bu fry z ketchupam.
Я--е люблю -ы----.
Я н_ л____ ц______
Я н- л-б-ю ц-б-л-.
------------------
Я не люблю цыбулю. 0 U V-s -o-ts- b--y?U V__ y_____ b____U V-s y-s-s- b-b-?------------------U Vas yosts’ baby?
Я н-----лю алівы.
Я н_ л____ а_____
Я н- л-б-ю а-і-ы-
-----------------
Я не люблю алівы. 0 U V-s-yosts’ b-by?U V__ y_____ b____U V-s y-s-s- b-b-?------------------U Vas yosts’ baby?
Я -е--ю-лю -р-бы.
Я н_ л____ г_____
Я н- л-б-ю г-ы-ы-
-----------------
Я не люблю грыбы. 0 U Va--yo---’-k-yat-іsta-a-k--u-ta?U V__ y_____ k___________ k_______U V-s y-s-s- k-y-t-і-t-y- k-p-s-a-----------------------------------U Vas yosts’ kvyatsіstaya kapusta?
La plej multaj lingvoj parolataj en la mondo estas tonaj lingvoj.
En la tonaj lingvoj la tonalto estas decida.
Ĝi difinas la signifon de la vortoj aŭ silaboj.
La tono do estas esenca parto de la vorto.
La plej multaj lingvoj parolataj en Azio estas tonaj lingvoj.
Ekzemple la ĉina, la taja kaj la vjetnama apartenas al ili.
Ankaŭ en Afriko ekzistas diversaj tonaj lingvoj.
Multaj indiĝenaj lingvoj de Ameriko ankaŭ estas tonaj lingvoj.
La hindeŭropaj lingvoj enhavas ĝenerale nur tonajn erojn.
Tio koncernas la svedan aŭ la serban ekzemple.
La nombro de tonaltoj variiĝas laŭ la lingvoj.
En la ĉina distingiĝas kvar malsamaj tonoj.
La silabo
ma
do povas havi kvar signifojn.
Tiuj estas
patrino
,
kanabo
,
ĉevalo
kaj
skoldi
.
Interese estas ke la tonaj lingvoj ankaŭ efikas al nia aŭdkapablo.
Tion montris esploroj pri la absoluta aŭdkapablo.
La absoluta aŭdkapablo estas la kapablo ekzakte identigi la aŭditajn tonojn.
En Eŭropo kaj Nordameriko tre maloftas la absoluta aŭdkapablo.
Malpli ol 1 el 10 000 personoj havas ĝin.
Malsamas ĉe la denaskaj ĉinparolantoj.
Tie havas naŭoble pli da homoj tiun apartan kapablon.
Ni ĉiuj havis la absolutan aŭdkapablon kiam ni estis etinfanoj.
Ni ja bezonas ĝin por lerni ĝuste paroli.
Sed ĝin bedaŭrinde poste perdas la plej multaj homoj.
Kompreneble la tonaltoj ankaŭ gravas en la muziko.
Tio aparte validas por la kulturoj parolantaj tonan lingvon.
La melodion ili devas tre precize respekti.
Se ne, bela amkanto iĝas sensenca kantaĵo!