Тілашар

kk Отбасы   »   fi Perhe

2 [екі]

Отбасы

Отбасы

2 [kaksi]

Perhe

Аударманы қалай көргіңіз келетінін таңдаңыз:   
Kazakh Finnish Ойнау Көбірек
ата i---s- / ukki i_____ / u___ i-o-s- / u-k- ------------- isoisä / ukki 0
әже i----t--- ---mi i______ / m____ i-o-i-i / m-m-i --------------- isoäiti / mummi 0
олар h-n -a--än h__ j_ h__ h-n j- h-n ---------- hän ja hän 0
әке isä i__ i-ä --- isä 0
ана äi-i ä___ ä-t- ---- äiti 0
олар h----- hän h__ j_ h__ h-n j- h-n ---------- hän ja hän 0
ұл p--ka p____ p-i-a ----- poika 0
қыз t--är t____ t-t-r ----- tytär 0
олар hä- ja---n h__ j_ h__ h-n j- h-n ---------- hän ja hän 0
аға / іні veli v___ v-l- ---- veli 0
әпке / сіңлі / қарындас s-sko s____ s-s-o ----- sisko 0
олар h---j- h-n h__ j_ h__ h-n j- h-n ---------- hän ja hän 0
аға s--ä s___ s-t- ---- setä 0
тәте tä-i t___ t-t- ---- täti 0
олар h-n-----än h__ j_ h__ h-n j- h-n ---------- hän ja hän 0
Біз бір отбасымыз. M--o---m- perh-. M_ o_____ p_____ M- o-e-m- p-r-e- ---------------- Me olemme perhe. 0
Отбасы кішкентай емес. Pe--------le pieni. P____ e_ o__ p_____ P-r-e e- o-e p-e-i- ------------------- Perhe ei ole pieni. 0
Отбасы үлкен. P--h--o- s-u-i. P____ o_ s_____ P-r-e o- s-u-i- --------------- Perhe on suuri. 0

Бәріміз «африканша» сөйлейміз бе?

Кез келгеніміз Африкада болғанымыз жоқ. Алайда, әр тіл Африкада болған сияқты! Қалай дегенде де, кей ғалымдардың пікірі осындай. Олардың ойынша, тілдердің бәрі Африкадан шыққан. Олар кейінірек сол жақтан бүкіл әлемге тараған. Жалпы саны 6000 астам түрлі тіл бар. Дегенмен, олардың көбінің африкалық тегі бар. Зерттеушілер тіл фонемаларын бір-бірімен салыстырған болатын. Фонема дегеніміз - сөз мағыналарын ажыратушы құрал ретінде қарастырылатын, тілдің ең кішкентай бірлігі. Егер фонема өзгеріске ұшыраса, сөздің мағынасы да бірге өзгереді. Мұны ағылшын тілінің бір мысалымен түсіндіруге болады. Ағылшын тіліндегі dip және tip сөздері әртүрлі мағына береді. Яғни, ағылшын тіліндегі /d/ және /t/ әр түрлі фонема болып табылады. Бұл фонетикалық алуантүрлілік Африка тілдерінде ең көп байқалады. Бірақ Африкадан қашықтаған сайын, ол азая бастайды. Зерттеушілер өз тезистерінің дәлелін дәл осы деп біледі. Себебі, популяция кеңейген сайын біртекті бола береді. Олардың сыртқы шекараларында генетикалық алуантүрлілік азаяды. Бұл «қоныс аударушылардың» санының азайып бара жатқандығына да байланысты. Қоныс аударушы ген қаншалықты азайса, популяция да соғұрлым біртекті бола бастайды. Мүмкін ген комбинацияларының саны азаяды. Осының салдарынан көшіп келген популяцияның мүшелері ұқсас бола бастайды. Ғалымдар бұны “негіз салушы эффектісі” деп атайды. Адамдар Африкадан көшкен кезде, өздерімен бірге тілдерін де көшіріп әкетті. Алайда, онсыз да аз қоныс аударушы өздерімен бірге көп фонема әкете алмады. Осылайша, уақыт өте келе жекелеген тілдер бір-біріне ұқсас бола бастады. Homo sapiens Африкадан шыққандығы дәлелденген сияқты. Бұл олардың тілдеріне де қатысты ма?